انسان دارای چهار بعد روان‌شناختی، جسمی، معنوی و اجتماعی است؛ سلامت جنسی در اشخاص مختلف و به‌خصوص در نوجوانان، به‌دلیل تغییرات ثانویه رشد صفات جنسی هر چهار بعد را درگیر می‌کند.
انسان دارای چهار بعد روان‌شناختی، جسمی، معنوی و اجتماعی است؛ سلامت جنسی در اشخاص مختلف و به‌خصوص در نوجوانان، به‌دلیل تغییرات بعدی رشد صفات جنسی هر چهار بعد را درگیر می‌کند. طبق آخرین ارزیابی و تحقیقات میانگین رفتارهای پرخطر جنسی (risky sexual behaviors) در پسران، از دختران بیشتر بوده و تفاوت معناداری میان میزان و سطح رفتارهای پرخطر دانش‌آموزان پایه‌های گوناگون وجود ندارد. رشد سریع و نابهنگام جسمانی در دوره نوجوانی که البته با رشد اجتماعی-شناختی مناسب همراه نیست و نیز بالاتر بودن ویژگی‌هایی همانند هیجان‌خواهی و خطرپذیری در این دوره نسبت به دوره‌های دیگر عمر، می‌تواند شرایط و زمینه‌های درگیرشدن نوجوانان در رفتارهای پرخطر گوناگون و رنگین را فراهم کند. رابطه‌ی جنسی حفاظت‌نشده، کشیدن قلیان و سیگار، تنبیه در بیرون و داخل خانه، و تجربه مصرف بی‌رویه الکل به‌ترتیب همه‌گیرترین رفتارهای پرخطر در میان نوجوانان هستند؛ و البته عوامل گوناگونی مثل عوامل اجتماعی و فردی در خلق و گسترش این گونه رفتارها در نوجوانان نقش دارند و قضیه، این نیازمند یک برنامه‌ریزی دقیق است.
اولین تحریکات جنسی و تجربیات ذهنی در این دوره‌ی نوجوانی شروع می‌شود و بنابراین روابط خانوادگی و اجتماعی و فردی نارکارآمد و اختلالات سیستم و محیط زیست یک نوجوان منجر به افزایش رفتارهای پرخطر جنسی می‌شود. برخی از اصول مانند داشتن توقعات واقع‌بینانه و متناسب از دختر و پسر، افزایش اعتماد به نفس، دست یابی به آرامش و لذت، توجه به تمایلات از الزامات برجسته این دوران حساس برای نوجوانان عزیز است.
خانواده و مدرسه، دو کانون و مکان مهم برای پیشگیری از رفتارهای پرخطر جنسی در نوجوانان است و می‌توانند با آموزش‌های صحیح، فرزندان را از آسیب‌های جنسی و حقوق جنسی آگاه و بیدار کنند.
بیشتر بخوانید: آشنایی با سلامت جنسی و حقوق جنسی
براساس آخرین بررسی‌های کارشناسان این حوزه، دریافت آگاهی و کسب مهارت‌های پیشگیری از رفتارهای پرخطر در مدارس می‌تواند باعث کاهش رفتارهای جنسی پرخطر گردد و کمک زیادی در جهت حفظ سلامتی نوجوانان خواهد بود، برای مثال آشنا سازی دختران و پسران با نکات پزشکی و سلامت دستگاه تناسلی زن و دستگاه تناسلی مرد و سایر موارد علمی مهم برای آنان مفید است. اما شواهد نشان می‌دهد که آموزش‌های جنسی سنتی اطلاعات جنسی را بالا برده اما تاثیری در خودداری نوجوانان از رابطه جنسی نامتناسب ندارد. همچنین باتوجه به افزایش شیوع بیماری‌هایی خطرناک و لاعلاج مانند ایدز، با مداخلات صحیح می‌توان مانع گسترش آن در بین نوجوانان شد؛ اما این موضوع به مداخلات جدی در ابعاد مختلف نیاز دارد، چراکه باید انتظارات جوانان و نوجوانان در این قضیه درنظر گرفته شود. تمایلات جنسی افراد و آموزش برای تغییر رفتار و انجام مداخلات گاهی سخت و به کندی است. امروزه فرهنگ رفتارهای جنسی تغییر کرده و بلوغ جنسی در نوجوانان موضوع بسیار پراهمیتی است که در اکثر مواقع بدلایل زشت تلقی کردن مسایل و حفظ حرمت، از آموزش به نوجوانان غافل می‌شویم. رسانه‌های اجتماعی نیز می‌توانند در احتمال بروز و پیدایش آسیب‌های اجتماعی در نوجوانان تاثیر موفق و زیادی بگزارند. یکی از اثرات منفی رسانه‌های اجتماعی بر نوجوان، محتواهای جنسی (porn) است. فضای مجازی از دیگر عوامل ایجادکننده آسیب‌های جنسیست وحرکت بسوی این دسته از فیلم‌ها عامل مخربی محسوب می‌شود؛ چونکه با تزریق اطلاعات ناصحیح،موجب آسیب‌های جنسی و گرایشات جنسی غلط در نوجوانان می‌شوند. رفتارهای پرخطر جنسی در نوجوانان، خطر ابتلا به انحرافات جنسی و بیماری‌های مقاربتی جنسی را افزایش داده و جزو آسیب‌های جنسی شایع در اجتماعات است.
در دوره‌ی نوجوانی با عدم ثبات حس هیجان روبرو هستیم، در واقع در صورت ناآگاهی در زمان شروع تمایلات جنسی، احتمال بروز آسیب‌های جنسی افزایش می‌یابد. اما مطرح کردن مسایل جنسی بخشی از ماهیت نوجوان است و رشد جنسی بخش مهم دیگری از سلامت اوست. برای نوجوانان امنترین مکان درباره بحث مسایل جنسی، خانواده وی است و در آنجا باید والدین امکان صحبت کردن درباره آن گونه مسایل را برای فرزند خود فراهم آورند. در دوره‌ی نوجوانی روند گذر از خانواده رخ می‌دهد و نوجوانان به‌صورت طبیعی به سمت گروه هم‌سال خود می‌رود و از خانواده‌اش دوری می‌کند. البته هیچ خانواده‌ای به طور کامل نمی‌تواند بر تمامی رفتارهای فرزند خود نظارت داشته داشته باشد.
هرساله تقریبا 25 درصد از نوجوانانی که فعالیت جنسی دارند به بیماری‌های شایع جنسی گرفتار می‌شوند و 80 درصدشان؛ از ابتلای خود به این بیماری ها اظهار بی‌اطلاعی می‌کنند و آن را را به افراد دیگر نیز منتقل می‌کنند. این قضیه در مورد ایدزHIV نگران کننده است و طبق آخرین آمار تقریبا 50 درصد از مبتلایان به ایدز هر ساله در افراد زیر 25 سال اتفاق می‌افتد. به هر حال افراد نوجوان باید آگاه باشند و تصمیماتی بگیرند که زندگی آنها را به خطر نیندازد.
تمامی حقوق مادی و معنوی این سایت متعلق به سایت سلامت جنسی کامش می باشد.
