وازکتومی

رشد سریع جمعیت امروزه بعنوان مانعی اساسی برای امر توسعه‌ی اجتماعی و اقتصادی مطرح می‌شود. این قضیه اهمیت توجه به امر کنترل باروری و تنظیم خانواده را روشن می‌کند. در این بین وازکتومی (vasectomy) یکی از روش‌های پیشگیری از بارداری می‌باشد. و یک روش مطمئن و ساده، هزینه‌ی کم و موثر برای پیشگیری از بارداری به شکلی دایم است. برآورد شده است که حدود 31 میلیون نفر در دنیا (حدود 7% تمام زوجین) از وازکتومی بعنوان روش پیشگیری از بارداری استفاده می‌نمایند. وازکتومی  نوعی عمل جراحی برای پیشگیری از بارداری با بستن لوله در مردان است. در این روش شخص امکان فرزنددار شدن را ناممکن می‌کند و امکان بازگشت هم بسیار کم و شاید تا حدود 30٪ وجود داشته باشد و درصد موفقیت در این جراحی خیلی بالا است. این عمل صرفا برای پیشگیری از حاملگی‌ست و در انتقال بیماری‌های مقاربتی هیچ نقشی ندارد.
این عمل جراحی کوچک جهت عقیم‌سازی (Stérilisation) آقایان مورد استفاده قرار می‌گیرد که در آن مجرای منی‌بَر که وظیفه‌ی انتقال اسپرم به مکان اضافه شدن به منی است، قطع می‌شود. هنگامی که مجراها قطع شوند دیگر اسپرم‌ها قادر به تردد نخواهند بود. نهایتا منی آن شخص دیگر فاقد اسپرم خواهد بود و البته بعد از عمل وازکتومی، مرد می‌تواند فعالیت جنسی‌اش را بدون هیچ مشکلی ادامه دهد.
وازکتومی عقیمی دایمی را به همراه دارد. و می‌توان بااستفاده از روش‌های جراحی میکروسکوپی لوله قطع شده را باز هم بهم اتصال داد اما ممکن است همیشه موفقیت‌آمیز نباشد. اگر کمترین شکی در بچه‌دار شدن دارید باید تلاش کنید که از روشی دیگر جهت جلوگیری استفاده کنید. وازکتومی با درصد موفقیت بالای 90 درصد جزو قطعی ‌ترین متدهای پیشگیری از باروری‌ست که انجامش با کمترین اضطراب به شخص و با بی ‌حسی موضعی می‌باشد.

انجام عمل وازکتومی:
وازکتومی از روش برش کوچکی روی پوست در مسیر مجرای وازدفران انجام می‌شود. این برش معمولا برروی ساک بیضه (Sclerotome) یا بعضا در بخش زیری شکم انجام می‌گردد. با بازکردن بافت زیرپوست و آزادکردن مجرای وازدفران، بخشی از مجرا کات داده شد و دو سر آزاد آن، با نخ جراحی انسداد داده می‌شود. عمل وازکتومی سرپایی و ساده است و شخص حدود 30 دقیقه بعد از عمل قادر به پیاده‌روی و رانندگی می‌باشد. بعد از عمل رنگ، بو، طعم، میزان منی، قدرت انزال و نعوظ تغییری نمی‌کند و فقط عامل باروری (Sperm ) مسدود می‌گردد. اگر به هر دلیلی شخص وازکتومی شده خواستار داشتن فرزند باشد می‌توان با جراحی (vasovasostomy) اقدام به باز کردن مجرا کرد و دقت و ظرافت حین جراحی تعیین‌کننده می‌باشد. پس از انجام عمل وازو وازوستومی موفق، حتی باز ممکن است جهت بارورشدن احتیاج به درمان دارویی یا اقدامات کمک لقاحی نیز لازم باشد. هرچقدر فاصله بین وازکتومی و جراحی بازکردن لوله کم باشد، شانس موفقیت بیشتر است. اگر به هر دلیلی وازکتومی شما باید با بیهوشی عمومی انجام بگیرد، از شب قبل عمل نباید چیزی بخورید. 

اقدام‌های لازم بعد از عمل وازکتومی:
عوارض جراحی خفیف و شامل احتمال عفونت جراحی یا خون‌ ریزی در مدتی کوتاه یا دردبیضه بطور موقتی می‌باشد؛ 24 ساعت بعد از انجام وازکتومی مسکن و درصورت تایید پزشک، آنتی‌ بیوتیک لازم است. همچنین مدت‌زمان 3ماه پس از وازکتومی لازم است بگذرد تا مایع منی فرد نابارور (Infertility) شود. همچنین لازم است آزمایش مایع منی در سه توالی انجام شود و درصورتی که مقدار اسپرم به صفر رسد شخص می‌تواند عمل را سودمند بپندارد؛ بنابراین بعد از آن مدت تعیین شده سایر اقدامات منع کننده از باروری مانند استفاده از کاندوم توصیه میشود.
بعد از عمل امکان دارد مقداری حس ناراحتی وجود داشته باشد در محل جراحی که بااستفاده از کیسه‌ی یخ و داروهای مسکن قابل درمان است.
 بعد از عمل درصورت بروز حالت‌های زیر، به پزشک مراجعه نمایید:
- مبتلا شدن به تب حاد
-خون یا چرک در محل عمل وازکتومی.
-درد و تورم در محل عمل وازکتومی.

درد و خطرات:
باتوجه به اینکه سطح عوارض گزارش شده کم و میزان شکست وازکتومی صفر است به نظر می‌رسد متد انجام وازکتومی از کیفیت مطلوبی برخوردار است و بسیاری از مردان بدون هیچ مشکلی بهبود می‌یابند. گاهی ممکن است عوارض جانبی ناچیزی همانند خونریزی، کوفتگی و عفونت‌ یا تورم ایجاد شود. در تعداد کمی از آقایان مقدار ناچیزی مایع در بیضه‌ها جمع می‌شود یا اینکه کیسه‌ی حاوی اسپرم زیرپوست شکل می‌گیرد. معمولا این حالات خود به خود بهبود می‌یابند. اما گاهی اوقات برای بهبود، نیاز به عمل جراحی است.

از عوارض دیررس وازکتومی، درد است. سندروم درد (Myofascial pain syndrome (MPS) پس از وازکتومی (PVPS) عارضه‌ای دایمی و بعضا ناتوان‌ کننده‌ست که ممکن است سال‌ها بعد پدیدار شود. درد بیضه‌ای که تا چند سال ادامه پیدا می‌کند، چنین انگاشته می‌شود که سندرم درد پس از وازکتومی به یک یا چند مورد از دلیل‌های زیر ایجاد ‌شود: فشار داخل لوله‌ بیضه، پر شدن بیش از حد لوله اسپرم، التهاب دایمی و.. درصورتی که سیمپتوم اولیه درد (Symptom) در لوله اسپرم باشد، سندروم درد پس از وازکتومی را معمولا با تراکم بیش از حد مایع در لوله اسپرم توصیف می‌کنند. درد می‌تواند بروز دایمی داشته باشد بصورت دردبیضه یا تراکم بیش از حد مایع در لوله اسپرم، یا بروز پراکنده مثل دردهایی فقط در موقع آمیزش، انزال یا فعالیت جسمی. البته دلیل بروز درد در بعضی افراد کاملا مشخص نیست. بهرحال فراوانی درد بعد از عمل وازکتومی امکان دارد تاحدودی به مهارت جراحی  پزشک بستگی داشته باشد.

وازکتومی و مسایل جنسی:
اگر چه بطور طبیعی وازکتومی نباید در عمل‌کرد جنسی فرد مشکل و خلل ایجاد کند. اما گاهی مردان دچار اختلالات روانی می‌گردند که امکان دارد بر عمل‌کرد جنسی آنها موثر باشد. وازکتومی باعث ناتوانی جنسی نمی‌گردد ولی موارد زیادی هم دیده می‌شود که بیمار پس از وازکتومی از کم شدن توانایی یا تمایل جنسی شاکی می‌باشد که دلیل آن، اثر روحی وازکتومی می‌باشد ولی از نظر پزشکی این عمل تاثیر جسمی روی عملکرد جنسی نداردو همانطور که در ابتدا بدان اشاره شد این راهکار امروزه در از نقاط زیادی در جهان برای کنترل جمعیت رایج می‌باشد. بنابر این روی ناتوانی جنسی و رفتار سکس اثری ندارد و سبب کاهش و افزایش تمایل جنسی نمی‌گردد و فقط مایع منی شخص اسپرم ندارد. در مواردی هم که شخص پس از عمل اظهار کم شدن تمایل جنسی دارد صرفاا ایر روحی-عصبی وازکتومی می‌باشد.